Manufaktura 2024/2025 nr 62, czerwiec 2025

Między zabobonem a odkryciem: medycyna renesansu bez upiększeń

W poprzednim artykule poruszyłam temat średniowiecznej medycyny – pełnej modlitw, upustów krwi, talizmanów i leczniczych mikstur ze składników, które dziś trafiłyby co najwyżej do laboratorium kryminalnego. Renesans – z całym swoim kultem rozumu, powrotem do antyku i zachwytem nad ludzkim ciałem – zapowiadał radykalną zmianę. Ale czy rzeczywiście tak było? Czy lekarze porzucili gusła na …

https://th.bing.com/th/id/R.65a96307e0df197da55c25ca882c5e83?rik=Nk%2fSPkcjd%2fns%2fA&pid=ImgRaw&r=0
Manufaktura 2024/2025 nr 62, czerwiec 2025

Diné – lud Nawaho i historia rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej

Kiedy mówimy o historii Ameryki Północnej, zbyt często zaczynamy opowieść od Krzysztofa Kolumba lub kolonistów z Jamestown. Tymczasem kontynent ten przez tysiące lat zamieszkiwały zaawansowane, zróżnicowane kultury rdzennych ludów. Jednym z największych i najciekawszych narodów tubylczych są Nawahowie (Diné), których dzieje to historia nie tylko duchowości i przetrwania, ale też dramatycznych wędrówek, niezwykłej sztuki i …

Manufaktura 2024/2025 nr 61, maj 2025

Jasnogórski opór: rzeczywistość a literacka wizja Sienkiewicza

Obrona Jasnej Góry stało się symbolem oporu militarnego oraz duchowego narodu polskiego podczas próby opanowania basenu Morza Bałtyckiego przez Szwedów zwanym potopem szwedzkim. Miał on miejsce w latach 1655-1660. Obraz oblężenia uwiecznił Henryk Sienkiewicz w powieści pt.: „Potop”, wprowadzając jednak w tło historyczne pewne zmiany.   Oblężenie Jasnej Góry w 1655 r. było jednym z najważniejszych …

https://tse2.mm.bing.net/th/id/OIP.tmtCZ_Q2M5mjSGwLYgpSIAHaEN?cb=iwp2&rs=1&pid=ImgDetMain
Manufaktura 2024/2025 nr 61, maj 2025

Aborygeni – tragiczna historia rdzennych mieszkańców Australii

Najstarsza ciągłość kulturowa na świecie Kiedy w Europie powstawały pierwsze cywilizacje, w Australii od dziesiątek tysięcy lat żyli ludzie, którzy utrzymywali wyjątkową, złożoną kulturę – bez pisma, ale z bogatym systemem wierzeń, sztuki, prawa i pamięci. Aborygeni, ponieważ o nich jest mowa, pojawili się na kontynencie australijskim co najmniej 65 tysięcy lat temu – według niektórych …

Manufaktura 2024/2025 nr 61, maj 2025

Synod trupi – mroczny epizod historii Kościoła

Historia Kościoła katolickiego to nie tylko wzniosłość i świętość, ale też epizody, które budzą zdumienie, grozę, a nawet odrazę. Jednym z najbardziej osobliwych i kontrowersyjnych wydarzeń był tzw. Synod trupi – sąd nad zmarłym papieżem Formozusem, który odbył się w Rzymie w roku 897. Znany również jako Synodus Horrenda, do dziś pozostaje symbolem chaosu i …

Manufaktura 2024/2025 nr 61, maj 2025

Bitwa pod Racławicami – początki insurekcji kościuszkowskiej

Po II rozbiorze Polski w 1793 roku, zawiązało się sprzysiężenie patriotów, które nie godziło się na utratę terytoriów na rzecz Prus i Rosji. Zaczęto przygotowania do powstania. Na początku 1794 roku, na żądanie carycy Katarzyny II, armia polska została zredukowana. Rosja toczyła wojnę z Turcją i potrzebowała swoich wojsk na południu, co uniemożliwiało jej pełną …

Manufaktura 2024/2025 nr 61, maj 2025

Zamknij oczy i módl się: tak leczono w ciemnościach średniowiecza

„Gdybyś żył w średniowieczu i zachorował, modliłbyś się, żeby nie trafić do lekarza” – tak z przekąsem sugeruje Nathan Belofsky w swojej błyskotliwej książce „Jak dawniej leczono, czyli plomby z mchu i inne historie” – i trudno mu nie przyznać racji.  Średniowiecze, trwające od V do XV wieku, to okres, w którym rozwój medycyny był …

Manufaktura 2024/2025 nr 60, kwiecień 2025

Rola i znaczenie trzech wiodących ośrodków miejskich na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX wieku

Analizując historię Polski możemy stwierdzić, że w kontekście kształtowania się narodu polskiego oraz polskiej państwowości XIX wiek był okresem przełomowym. W omawianym czasie sytuacja polityczna Polski była zła, a jej przyszłość malowała się w ciemnych barwach, czego dowodem był upadek I Rzeczypospolitej w końcu wieku XVIII. W wyniku trzech rozbiorów Polski doszło do rozerwania istniejących …

Manufaktura 2024/2025 nr 60, kwiecień 2025

Dowódca z Miłej 18- Mordechaj Anielewicz

Historia II wojny światowej jest pełna cierpienia, okrucieństwa, ale także niezwykłego bohaterstwa. Wśród tysięcy ofiar i anonimowych bohaterów pojawiają się postacie, które na zawsze odmieniły sposób, w jaki patrzymy na ludzką odwagę i opór. Jedną z nich był Mordechaj Anielewicz – młody Żyd, który poprowadził powstanie w getcie warszawskim. Jego imię stało się symbolem walki …

Manufaktura 2024/2025 nr 60, kwiecień 2025

TAJEMNICE KONKLAWE: JAK KOŚCIÓŁ WYBIERA NASTĘPCĘ ŚWIĘTEGO PIOTRA

W drugie święto Wielkanocy 21 kwietnia 2025 roku zmarł papież Franciszek. Kościół katolicki stanął w obliczu konieczności wyboru nowego Biskupa Rzymu. Oznacza to, że już wkrótce zostanie zwołane konklawe, podczas którego zapadnie decyzja, kto zostanie kolejnym następcą Świętego Piotra. Wszystkie spojrzenia będą skierowane na dach Kaplicy Sykstyńskiej w oczekiwaniu na biały dym – znak, że …