Wielka Wojna, bo tak nazywali ją ówcześni, rozpoczęła się od kryzysu politycznego, jakim stało się zamordowanie austriackiego następcy tronu, arcyksięcia Franciszka Ferdynanda Habsburga, w czasie jego wizyty w Sarajewie 28 czerwca 1914 roku. Miesiąc później Austro–Węgry wypowiedziały wojnę Serbii, co doprowadziło do wykorzystania powstałego na przełomie XIX i XX wieku systemu sojuszy i kolejne wypowiedzenia wojny przez kolejne państwa. Rosja znalazła się w stanie wojny z Niemcami, natomiast Niemcy z Francją i Wielką Brytanią, a ostatecznie państwa te wypowiedziały wojnę Austro – Węgrom.
Walki w czasie I wojny światowej charakteryzują się:
ruchomym charakterem jedynie w pierwszej fazie konfliktu.
Do grudnia 1914 wierzono w szybkie zakończenie wojny. Nadzieje szybko zostały rozwiane z powodu ciężkiej bitwy pod Yrpes i ostatecznie późną zimą w 1914 roku front stanął w miejscu. Na wschodzie sytuacja potoczyła się inaczej niż na innych frontach. W latach 1914- 1915 Rosjanom zadano kilka poważnych klęsk oraz powstrzymano ofensywę na Prusy Wschodnie pod Tannenbergiem i nierozstrzygniętą bitwą pod Łodzią. Zwycięska ofensywa pod Gorlicami w maju 1915 roku pozwoliła Państwom Centralnym na zajęcie całego Królestwa Polskiego i znacznych połaci Ukrainy i Białorusi, ale również zakończyła się klęską. Front stanął w miejscu. Zaczęła się wojna pozycyjna.
Lata 1916 – 1917t to okres wielkich walk na wyniszczenie, prowadzonych na wszystkich frontach, gdzie dowódcy obu walczących stron starali się znaleźć sposób na przełamanie frontu i powrót do wojny ruchomej.
Fala rewolucji rozpoczęła się w Rosji w 1917 r. Najpierw lutowa, później zaś październikowa, które ostatecznie wykluczyły to państwo z wojny i oddały Państwom Centralnym ogromne zdobycze terytorialne na wschodzie w roku 1918. Lecz w tym czasie w wojnę po stronie Ententy włączyły się Stany Zjednoczone Rozwinięty potencjał przemysłowy i zasoby militarne zaczęły przechylać szalę zwycięstwa na stronę Ententy.
Natomiast w roku 1918 Niemcy próbowali przeprowadzić na froncie zachodnim rozpaczliwą ofensywę swojej ostatniej szansy. Lecz po jej klęsce na przełomie lipca i sierpnia 1918 roku koniec wojny był coraz bliższy. We wrześniu i październiku poddawały się kolejno wszystkie Państwa Centralne. Ostatecznie Niemcy poprosiły o zawieszenie broni 11 listopada 1918 roku. W lasku Compiégne pod Paryżem Niemcy podpisały rozejm kończący I wojnę światową. W tym samym dniu w Warszawie Rada Regencyjna przekazała władzę wojskową Józefowi Piłsudskiemu. Od tego momentu zakończyła się I wojna światowa, a Polacy rozpoczynają trudną walkę o budowanie własnego niepodległego państwa.
Fot.: wikipedia.pl
Zob. więcej: Chwalba Andrzej, Samobójstwo Europy. Wielka Wojna 1914-1918, Kraków 2014.
