Czym było powstanie styczniowe? Jakie skutki ze sobą niosło Czy mogło być inspiracją? Powstanie styczniowe było zrywem narodowym skierowanym przeciwko Imperium Rosyjskiemu, które wybuchło 22 styczna 1863 roku i trwało aż do października 1864 roku.
Kiedy po trzech rozbiorach Polska zniknęła ze wszystkich map, każdy pragnął ponownego zjednoczenia. Od 1861 roku zaczęto organizować manifestacje patriotyczne, z którymi rozprawiały się władze carskie. Jedna z takich manifestacji odbyła się podczas pogrzebu Katarzyny Antoniny Sowińskiej, żony dowódcy Józefa Longina Sowińskiego, kiedy to podczas pochodu żałobnego zebrani śpiewali pieśni patriotyczne.
Kiedy władze wprowadziły stan wojenny, Rosjanie zaatakowali ludność, która zgromadziła się w kościołach podczas rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki. Po wielu represjach stolica Królestwa Polskiego zmieniła się nie do poznania. W budynkach były powybijane okna, a po ulicach szwendały się psy, co możemy dostrzec na obrazie poniżej.
Aleksander Wielkopolski postanowił przeprowadzić brankę do wojska, która odbyła się z 14 na 15 stycznia 1863 roku, sytuacja ta miała wyeliminować możliwe bunty oraz spiskowanie wśród społeczeństwa. Na listach umieszczani byli również ci, których podejrzewało się o udział w przygotowaniach do powstania.
Na kartonach Artura Grottgera możemy również zobaczyć powstańców podczas bitew oraz różnych potyczek. Bywały to walki partyzanckie, podczas których oddziały atakowały z zaskoczenia.
Musimy pamiętać, że powstanie zebrało swoje żniwo i nie każdemu powstańcowi udało się powrócić do domu. Grottger przedstawia litewskiego gajowego, który jako duch wrócił do swojej rodziny. Nie jest zauważony przez pogrążoną w smutku żonę i płaczące niemowlę.
Wiele rodzin nie poznało losów swoich bliskich, którzy wzięli udział w powstaniu. Na jednym z kartonów Grottger przedstawił scenę poszukiwań bliskich wśród poległych. Straty w ludziach były ogromnym i przerażającym skutkiem upadku powstania.
