Państwo babilońskie powstało w II tysiącleciu p.n.e. Leżało ono na obszarze Bliskiego Wschodu zwanym Żyznym Półksiężycem. Czasy szczególnego rozwoju społeczeństwa i kultury Babilonia osiągnęła za panowania króla Hammurabiego w XVIII w. p.n.e. W czasach tego władcy opracowany został spis praw, który został nazwany od jego Kodeksem Hammurabiego. Jest to najstarsze źródło prawa pisanego, w którym uregulowane są różne aspekty życia codziennego, takie jak handel, właściwość, małżeństwo i karanie przestępstw. Kodeks Hammurabiego obejmował ponad 280 przepisów i kar, które były dostosowane do zasady „oko za oko, ząb za ząb”, co stanowiło fundamentalną zasadę wymiaru sprawiedliwości w tamtych czasach. Z przepisów zawartych w kodeksie dowiadujemy się o realiach życia w Babilonii, zaś Hammurabi jako władca przedstawiał się jako obrońca słabych i uciśnionych, co wskazuje na pewien stopień centralizacji władzy i roli władcy w egzekwowaniu prawa.
Już po zapoznaniu się z pierwszym paragrafem o treści ,,Jeśli obywatel obywatela oskarżył i morderstwo mu zarzucił, a nie udowodnił mu tego, oskarżyciel jego zostanie zabity” możemy stwierdzić, że prawo to zawierało bardzo surowe normy. Jednak, co ciekawe, surowość kar dla mieszkańców Babilonii nie była taka sama, zależała ona bowiem od warstwy społecznej, do której należał dany człowiek. Możemy to zauważyć po przeczytaniu paragrafu 203: ,,Jeśli obywatel w policzek obywatela takiego jak on uderzył 1 minę srebra zapłaci” oraz paragrafu 204: ,,Jeśli muśkenum w policzek muśkena uderzył 10 szekli srebra zapłaci” oraz 205 ,,Jeśli niewolnik obywatela w policzek obywatela uderzył, uch mu utną”. Po tych fragmentach możemy wnioskować, że w społeczeństwie babilońskim istniała jasna hierarchia, w której elita miała pewne przywileje, podczas gdy niższe klasy były podporządkowane.
Na podstawie powyższych punktów możemy odnieść się również do funkcjonowania ówczesnej gospodarki. Wymiar kar pokazuje nam, że Babilończycy stworzyli własny system miar i wag. Potwierdza to również paragraf 56 o treści: ,,Jeśli obywatel wodę wypuścił i uprawy z pola sąsiada jego woda uniosła (za każdy) bur (pola) 10 gur zboża odmierzy mu”. Na podstawie tego zapisu wiemy, że w Babilonii obowiązywały m.in. szekle, miny, bury czy gury, które pełniły funkcje jednostek miar i wag. Idąc tą drogą możemy również ustalić, że główną walutą w społeczeństwie babilońskim były wszelkiego rodzaju zboża, a co za tym idzie, pola uprawne. W kodeksie Hammurabiego jest wiele obszernych paragrafów dotyczących ziem czy upraw. Mnogość zapisów dotyczących rolnictwa jest tak duża, ponieważ pola i uprawy były nie tylko podstawą gospodarki, ale także miały głębokie znaczenie społeczne, kulturowe i religijne w starożytnych społecznościach babilońskich.Własność ziemi była kluczowym czynnikiem determinującym pozycję społeczną. Właściciele ziemscy, często urzędnicy lub elita religijna, cieszyli się prestiżem i wpływem społecznym. Pola zapewniały społeczeństwu dobrobyt, dlatego też Babilończycy rozwijali zaawansowane systemy irygacyjne, które umożliwiały uprawę roślin w suchych regionach Mezopotamii. Zastosowanie kanałów nawadniających pozwalało na kontrolowanie poziomu wód rzecznych i zapewniało stabilność upraw. Praktyki religijne, w tym rytuały związane z uprawami, były ważnym elementem kultury babilońskiej. Babilończycy składali ofiary bogom w nadziei na obfite zbiory i ochronę przed klęskami.
We wstępie i zakończeniu omawianego prawa nie zabrakło również wielu odnośników do religii. Z fragmentu o treści ,,Bronią potężną, którą Zababa i Isztar podarowali mi, mądrością, którą Ea mnie obdarzył, mocą, która Marduk dał mi wrogów na górze i na dole wytępiłem” dowiadujemy się, że mieszkańcy Babilonii wyznawali wiarę politeistyczną. Wierzyli m.in. w bóstwa mądrości (Ea), wojny i miłości (Isztar), oraz w bóstwo opiekuńcze (Zabab). Najwyższym bogiem był Marduk, a Babilończycy wierzyli, że był on synem pierworodnym Boga Ea.
Zaskakującym elementem występującym w prawie Hammurabiego jest magia. Przeczytamy o tym w paragrafie 2: ,,Jeśli obywatel czary obywatelowi zarzuci i nie udowodni mu tego, ten któremu czary zarzucono do rzeki wejdzie, w rzece się zanurzy, jeśli rzeka dosięgnie go, oskarżyciel jego domostwo jego zabierze. Jeżeli człowieka tego rzeka oczyści go i zostanie zdrowy, ten który czary mu zarzucił zostanie zabity, ten zaś, którego rzeka oczyściła domostwo oskarżyciela swego zabierze”. Na jego podstawie możemy stwierdzić, że magia pełniła znaczącą rolę w społeczeństwie, dlatego też została umieszczona w analizowanym prawie.
Dzięki Hammurabiemu możemy wywnioskować, jaki był poziom wiedzy medycznej Babilończyków. Paragraf 218 głosi: ,,Jeśli lekarz obywatelowi operację ciężką nożem z brązu wykonał i spowodował śmierć obywatela lub łuk brwiowy obywatela nożem z brązu otworzył i oka obywatela pozbawił, rękę mu utną”. Z zapisu wynika, że już w tych czasach w społeczeństwie istniała grupa wykształconych ludzi, którzy przeprowadzali operacje. Jest to na tyle zadziwiające, ponieważ nie było wtedy żadnych specjalistycznych narzędzi do przeprowadzania tego typu zabiegów.
Jednym z następnych osiągnięć wspomnianym w zbiorze praw Hammurabiego jest stosowany przez Babilończyków kalendarz oparty na obserwacji Księżyca i Słońca. Dzięki niemu możliwy był podział roku na 12 miesięcy. Szczególnie widoczne jest to w paragrafie 13: ,,Jeżeli tego obywatela świadkowie jego nie są w pobliżu, sędziowie termin za sześć miesięcy wyznaczą mu, a jeśli przez sześć miesięcy świadków swych nie przyprowadzi, człowiek ten jest kłamcą, karę rozprawy tej w pełni poniesie”. Babiloński kalendarz miał znaczenie w ich codziennym życiu, w praktykach religijnych, rolniczych i administracyjnych. Ułatwiał planowanie, orientację w czasie zarówno przeszłym, jak i przyszłym.
Analiza Kodeksu Hammurabiego pozwala nam więc zrozumieć nie tylko strukturę społeczną i prawo, ale także pewne aspekty funkcjonowania państwa babilońskiego, takie jak system rządzenia i gospodarka.
