Manufaktura 2023/2024 nr 51, marzec 2024

Wikingowie – kim byli ludzie Północy?

Gdy słyszymy słowo wiking, wyobrażamy sobie mężczyznę o dużej posturze w hełmie z rogami, trzymającego topór i z niezbyt przychylnym wyrazem twarzy. Czy jednak tak było naprawdę? Okazuję się, że nie do końca. Wojownicy pochodzili z dzisiejszych terenów Norwegii, Szwecji i Danii. Niewiadome nam jest jednak pochodzenie słowa „wiking”. Jedni uważają, że wywodzi się od słowa vik, oznaczającego zatokę, drudzy zaś twierdzą, że pochodzi od nazwy osady Viken położonej w najdłuższej zatoce w południowo-wschodniej Norwegii (Oslofjorden). Warto także pamiętać o staronordyckim, żeńskim rzeczowniku viking, który oznacza wyprawę zamorską. Z tego właśnie, prócz brutalnych napaści, w późniejszych latach historii zasłynęli najbardziej. Przez liczne najazdy na państwa, wikingowie byli różnorodnie nazywani. Słowianie nadali im miano Waregów (w prasłowiańskim języku słowo war oznaczało zysk), ponieważ prowadzono opłacalny handel dla obu grup.

Uzbrojenie i wygląd  

Jak wspominałam powyżej, wikingowie uważani byli za osoby poważne, srogie i nieokiełznane. Do takiej interpretacji przyczyniły się nie tylko opisy sporządzane przez duchownych z miejsc obrabowanych przez wojowników północy, ale także znajdowane elementy uzbrojenia. Nie byli to ludzie, którzy biegali z toporem w ręku, udając przy tym Thora. Skandynawowie nie zwracali uwagi na subtelny wygląd. Dla nich liczyło się ciepło i wygoda. Najczęściej mieli na sobie po kilka warstw odzieży, by przetrwać w temperaturach charakterystycznych dal rejonów, z których pochodzili. Wracając do uzbrojenia, w rzeczywistości główną bronią wikinga był miecz, któremu często jego właściciel nadawał mu imię. Natomiast do obrony stosowali drewniane tarcze o metalowych brzegach. Warto pamiętać o sposobie przedostawania się Skandynawów w odległe miejsca. Poruszali się oni za pomocą płaskodennych łodzi wiosłowych tzw. drakkarów, posługując się przy tym żeglugą na wiatr, nieznaną dotąd w południowej części Europy. Podczas bitew morskich podejmowali się abordażu- łączyli ze sobą burty statków wroga i walczono na nich do momentu, aż jeden z okrętów nie zostanie pokonany. Natomiast bitwy lądowe, gdzie najbardziej zauważalne były wojska piechoty, nie przynosiły tak dużych strat w ludziach, jak te wymienione powyżej.

 Mitologia nordycka

Zbiory mitów opisują wiele historii bogów nordyckich. Według wierzeń Skandynawów kluczowym aspektem wierzeń jest Völuspá. Jest to historia opowiadająca o drzewie świata – Yggdrasilu (świetym jesionie). Roślina ta uważana jest za połączenie wszystkiego, co istnieje, ponieważ łączy ze sobą dziewięć światów:

Asgard- dom Asów, mieszka w nim przede wszystkim Odyn

Vanaheim- kraina Wanów

Álfheim – siedziba elfów

Muspelheim – kraina ognia (zamieszkiwana przez ognistych olbrzymów).

Svartalfheim, tzw. Nidavellir – kraina krasnoludów.

Helheim – świat lodu oraz zmarłych. Panuje nad nim bogini Hel.

Niflheim – kraina zimna i mgły.

Jötunnheim – kraina lodowych olbrzymów.

Midgard – kraina ludzi.

Mitologia nordycka w głównej mierze skupia się dookoła Odyna- najwyższego i najstarszego z bogów, jego syna Thora- boga gromu i syna Laufey, Lokiego- najsprytniejszego mieszkańca Asgardu. To właśnie ten ostatni przyczyni się do końca świata, znanego także jako RAGANROK, gdzie wielcy bogowie stoczą ostateczną bitwę z oddziałem Hel i Lokiego.

Wyprawy

W pewnym momencie da się zauważyć wzrost populacji wikingów na terenach Skandynawii. Był to skutek stale ocieplającego się klimatu oraz rozwoju technik rolniczych. W VII wieku zaobserwowano osłabienie się takich państw jak Szkocja lub Anglia. Postanowiono w 793 roku zaatakować jedną z wysp – Lindisfarne, znajdującą się na wybrzeżach Anglii. Klasztor znajdujący się na danej ziemi został splądrowany przez wikingów. Wydarzenie to opisywane jest jako początek burzy normańskiej (epoka wikingów). Okazuje się również, że to oni jako pierwsi dotarli do Grenlandii (ok. 982) i Ameryki w 1000 r. (dokładnie na Półwysep Labrador i Nową Fundlandię). W jednej z sag (staroskandynawskich dziełach o legendarnych herosach) jest opisana wyprawa Eryka Rudego – jednego z najbardziej znanych wikingów w dziejach historii. Niestety niewiele wiemy o osadach stworzonych na nowej ziemi, ponieważ te zostały szybko porzucone wskutek konfliktu z tubylcami. Na przestrzeni lat wikingowie wyruszali w coraz to dłuższe wyprawy. Widziano ich grabiących Galię i Italię, ale także handlujących srebrem na terenach dzisiejszego Afganistanu. Po serii najazdów lud nordycki postanowił zacząć osiedlać się na podbitych terenach, jakimi była przykładowo Islandia. W 1050 roku zauważono, że burza normańska zbliża się ku końcowi. Powodem była odczuwalna chrystianizacja państw skandynawskich. Ostateczną datą zakończenia epoki północnych wojowników była bitwa pod Starmford Bridge w 1066 roku, gdzie z rąk Anglosasów zginął król Norwegii- Harald III (Srogi/Nieobliczalny), nazywany także „piorunem Północy” lub „ostatnim wikingiem”.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *