Kulty towarzyszą nam od początku istnienia, począwszy od starożytnych rytuałów po współczesne ruchy, które przyciągają wielu zwolenników. Kultowe wierzenia i ich grupy wywarły ogromny wpływ na społeczeństwo – w ten pozytywny jak i negatywny sposób. Czym były? Jakie miały znaczenie? Dlaczego niektóre z nich zostały wymazane z kart historii?
KULTY W STAROŻYTNOŚCI- tajemnicze rytuały i ukryta wiedza
W epoce starożytnej rytuały miały najczęściej charakter tajemny. Uczestnicy przechodzili skomplikowane inicjacje. Dodatkowo musieli przestrzegać surowych zasad, a wiedza na temat obrzędów była dostępna dla nielicznych.
- KULT DIONIZOSA
Kult Dionizosa, boga wina i ekstazy, były uznawane za najbardziej kontrowersyjne w starożytnej Grecji. Wyznawcy brali udział w rytuałach, nazywanymi BACHANALIAMI. Obejmowały dzikie tańce, spożywanie alkoholu oraz wprawianie się w trans. Wierzono bowiem, że podczas trwania obrzędów dusza potrafiła wyzwolić się z ciała i połączyć z boskością.
- MISTERIA ELEUZYJSKIE- sekretna droga do nieśmiertelności
https://th.bing.com/th/id/OIP.qzl3jw9Hn-4tOsVlRlsOQAAAAA?w=265&h=180&c=7&r=0&o=5&dpr=1.3&pid=1.7
Starożytni Grecy przez ponad 2 tysiące lat praktykowali tzw. Misteria Eleuzyńskie- rytuały ku czci bogini Demeter i jej córki, Persefony. Uczestnicy przechodzili przez skomplikowane rytuały, których skutkiem miał być wgląd w życie po śmierci. Dokładne aspekty obchodów są dla nas nadal nieznane, historycy uważają, że były powiązane z mistycznymi wizjami oraz spożywaniem specjalnych napojów halucynogennych.
- KULT MITRY – tajemnicza religia żołnierzy
Mitraizm popularny był pośród rzymskich legionistów. Jego wyznawcy czcili boga Mitrę, który rzekomo narodził się ze skały oraz walczył z bykiem. Obrzędy odbywały się w podziemnych świątyniach – mitreach, a jednym z ważniejszych elementów była inicjacja nowego członka, która obejmowała symboliczne “odrodzenie” oraz testy odwagi.
KULTY ŚREDNIOWIECZA – heretycy i tajne bractwa
Średniowiecze jest epoką znaną z dominacji Kościoła katolickiego w Europie. Jednakże nie oznaczało to, że nie istniały tajemnicze sekty i ruchy religijne, które podważały oficjalne doktryny.
- KATARZY- herezja, przerażająca Kościół
Katarzy byli ruchem dualistycznym, w którym wierzono, że świat materialny został stworzony przez złego boga, a prawdziwa duchowość jest osiągalna tylko przed odrzucenie cielesności. Kościół katolicki uznał ich za poważne zagrożenie, dlatego też zorganizował przeciwko nim KRUCJATĘ ALBIGEŃSKA (1209-1229), która brutalnie stłumiła ich ruchy.
- ZAKON TEMPLARIUSZY – kult, który przekształcono w legendę
Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona, czyli Templariusze, to jeden z najsłynniejszych zakonów rycerskich średniowiecza. Ich niezwykłe bogactwo, potęga militarna i sekrety uczyniły z nich legendę. Jednak ich upadek w XIV wieku wiąże się z oskarżeniami o herezję, czary i kult tajemniczego bóstwa – Bafometa. Powstali w 1119 roku jako zakon rycerski chroniący pielgrzymów w Ziemi Świętej. Z czasem stali się potężną siłą militarną i finansową, kontrolując bankowość i politykę Europy. Po upadku Królestwa Jerozolimskiego ich wpływy zaczęły budzić podejrzenia i zazdrość, zwłaszcza u króla Francji Filipa IV Pięknego. Poddani torturom templariusze przyznawali się do wszystkiego, co im zarzucano – choć później wielu odwołało zeznania.
KULTY W EPOCE NOWOŻYTNEJ – mistycyzm, magia i okultyzm
XIX i XX wiek niósł za sobą zaciekawienie mistycyzmem i okultyzmem. Powstało wiele tajnych stowarzyszeń, które zaczęły odwoływać się do dawnych wierzeń, które dodatkowo łączyli z teoriami filozoficznymi.
- ZAKON ZŁOTEGO BRZASKU – magia i alchemia w XIX w.
W 1888 roku w Anglii powstał Zakon Złotego Brzasku, który połączył w sobie elementy kabalistyki, alchemii i magii rytualnej. Członkami byli znani pisarze tacy jak Arthur Conan Doyle czy William Yeats. Organizacja posiadała skomplikowaną hierarchię oraz tajne rytuały inicjacyjne, a jej wpływy najprawdopodobniej sięgały poza strefę mistycyzmu. Zakon uczył praktyk, takich jak projekcja astralna, komunikacja z duchami, transformacja duchowa i rozwój zdolności psychicznych. Zakon Złotego Brzasku rozpadł się na początku XX wieku, głównie z powodu wewnętrznych konfliktów, zdrad i walki o władzę.
- ALEISTER CROWLEY I THELEMA- nowoczesna magia i kult osobowości
Jednym z najbardziej kontrowersyjnych okultystów XX wieku był Aleister Crowley. Twórca systemu Thelemy, opartego na zasadzie „Czyń swoją wolę cały prawem”. Crowley stworzył odrębny kult osobowości, a jego zwolennicy traktowali go niemal jak proroka. Okazuje się, że do dzisiaj w wielu współczesnych ruchach egzoterycznych zauważalne są jego wpływy.
NOWOCZESNE KULTY – niebezpieczna obsesja, alternatywa czy duchowość?
Współczesne kulty często mają charakter apokaliptyczny, polityczny lub są powiązane z ideami nowej epoki (eklektyczny ruch myślenia).
- ŚWIĄTYNIA LUDU
W 1978 r. w Gujanie doszło do jednej z największych tragedii związanych z kultem religijnym. Świątynia Ludu była początkowo grupą religijną, która głosiła idee postępu i równości, jednak z czasem przekształciła się w niebezpieczną sektę, w której dochodziło do manipulacji, przemocy i kontroli nad członkami. W Gujanie, w sercu dżungli, lider Jim Jones założył odizolowaną od świata osadę, a po doniesieniach o nadużyciach doprowadził do masowego samobójstwa ponad 900 członków sekty. Jest to jeden z przerażających przykładów, jak niebezpieczny potrafi być wpływ lidera na resztę ugrupowania.
- RAELIANIE – kosmici i nieśmiertelność
Jest to ruch religijny, który twierdzi, że życie na Ziemi zostało stworzone rzez istoty pozaziemskie zwane Elohim. Uważają, że technologia pozwoli społeczeństwu osiągać nieśmiertelność. W przeciwieństwie do innych kultów Raelianie unikają przemocy i koncentrują się w propagowaniu swych idei w mediach.
- SCJENTOLODZY – sekta jako alternatywa psychologii?
Scjentologia powstała w 1951 roku, jej twórcą był Lafayette Ronald Hubbard, który określał stworzony ruch jako ,,stosowana psychologia religijna”. Założenia scjentologii opierają się na twierdzeniu, że każda osoba jest nieśmiertelną jednostką duchową, które przeżyła już wiele żyć, a kolejne jej wcielenia nastąpi po śmierci ciała. Stwierdzeniu temu towarzyszy przekonanie o tym, że człowiek z natury jest dobry, a staję się zły pod wpływem przykrych wydarzeń w życiu. Podstawę stanowi także tzw. trójkąt ARC, czyli trzy składniki mające zapewnić jednostce szczęśliwe życie, odpowiednio: uczucia (Affinity), rzeczywistość (Reality) oraz komunikacja (Communication). Scjentologia wymaga od swoich członków znacznych wpłat za kursy, a awansowanie na kolejne poziomy kosztuje setki tysięcy dolarów. Kluczowe doktryny są ujawniane stopniowo i tylko osobom, które zapłaciły za dostęp. Osoby opuszczające scjentologię często spotykają się z agresywnymi działaniami np. próbami zrujnowania życia zawodowego i rodzinnego. Często możemy spotkać się także z negatywnymi opiniami mówiącymi m.in. o tym, że jest to organizacja destrukcyjna, zniewalająca oraz znęcająca się zarówno psychicznie, jak i fizycznie. Scjentologia jest więc ruchem budzącym wiele kontrowersji od momentu jej powstania, aż do dzisiaj, zwalczają ją m.in. Kościół Katolicki, środowiska lekarskie oraz rządy niektórych państw.
Kulty były, są i będą obecne w społeczeństwie. Niektóre z nich stały się fundamentami wielkich religii, inne zniknęły, zostawiając po sobie tylko tajemnicze i owiane grozą legendy. Fascynacja przeróżnymi obrzędami wynika nie tylko z ludzkiej ciekawości, ale także z potrzeby duchowości, mistycyzmu oraz poszukiwania sensu w niepewnym świecie.
