Dolina Śmierci w bydgoskim Fordonie jest miejscem grobu oraz masowego mordu dokonanego przez nazistów na mieszkańcach Bydgoszczy i okolic w 1939 roku. Nie jest znana dokładna liczba ofiar przez to, że nie znaleziono żadnych udokumentowanych źródeł zbrodni. Uznaną prawdopodobną liczbą ofiar jest od 1200 do 1400. Wśród straconych w Dolinie Śmierci byli przede wszystkim przedstawiciele inteligencji – nauczyciele, lekarze, duchowni, prawnicy i wykładowcy.
Jednym z charakterystycznych punktów na ścieżkach Doliny Śmierci jest kamienny obelisk ustawiony przez proboszcza parafii Św. Mikołaja. Umieszczona jest tam tabliczka w kształcie liścia klonu wraz z napisem:
„MIEJSCE MASOWYCH STRACEŃ POLAKÓW POMORDOWANYCH PRZEZ OKUPANTA NIEMIECKIEGO W ROKU 1939.
CZEŚĆ ICH PAMIĘCI”
W sierpniu 1975 roku na wzgórzu nad doliną odsłonięto pomnik autorstwa Józefa Makowskiego. Zostały na nim umieszczone tabliczki z imionami ofiar, które udało się zidentyfikować. Po wizycie Jana Pawła II w 1999 roku i jego apelu urodził się pomysł budowy stacji Drogi Krzyżowej – Golgoty XX wieku. W latach 2004-2009 wybudowano łącznie trzynaście stacji.
Pomnik i Dolina stanowi kompleks martyrologiczny. Wkomponowano tam alejki, rzeźby, symboliczne groby i tablice pamiątkowe. Teraz odbywają się tam coroczne uroczystości patriotyczne i religijne. O tym szczególnym miejscu pamiętają również uczniowie XV Liceum Ogólnokształcącego w Bydgoszczy im. Jeremiego Przybory.
W artykule wykorzystano zdjęcia własne.
