Irena Kosmowska urodziła się 20 grudnia 1879 r. w Warszawie, w rodzinie inteligenckiej. Jej ojciec był lekarzem, pediatrą, pomagał biedniejszym, a matka nauczała niższe warstwy, które nie miały dostępu do edukacji. W jej domu obecne były pozytywistyczne wzorce zachowania. Od dziecka uczyła się o ważności pracy organicznej i pomocy potrzebującym. Początkowo uczyła się w domu, następnie na tajnej pensji w Warszawie i w szkole gospodarczej dla córek ziemiańskich w Kuźnicach koło Zakopanego. Po jej ukończeniu w pełni poświęciła się działalności politycznej na rzecz wsi. Od 1903 wykładała na kursach, gdzie zdała sobie sprawę jak naprawdę wygląda życie kobiety na wsi. Możliwe, że te doświadczenia spowodowały u Ireny chęć zmiany sytuacji kobiet i świata. Od 1906 studiowała historię i literaturę polską na uniwersytecie we Lwowie. Poznała wówczas wielu działaczy ruchów ludowych i włączyła się do działalności politycznej.
Publikowała i redagowała artykuły w ,,Zaraniu’’, pod pseudonimem Jasiek z Lipnicy. Dzięki niemu propagowała swoje rewolucyjne idee i docierała z nimi do nowych czytelników. Zaangażowała się w działalność Towarzystwa Kółek Rolniczych im. Stanisława Staszica, gdzie starała się rozprzestrzenić edukację, kulturę i czytelnictwo. Przed I wojną światową, w 1914 roku poparła protest antyrosyjski, a po wybuchu wojny uczestniczyła w ruchach niepodległościowych. Została aresztowana w maju 1915 r, a potem przewieziono ją do więzienia w Moskwie. Została zwolniona za kaucją, po czym pomagała ofiarom wojny, prowadząc edukacyjne kursy dla uchodźców. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę wróciła do Warszawy i zaangażowała się w życie polityczne, dołączając do Polskiego Stronnictwa Ludowego ,,Wyzwolenie”. W 1919 roku wystartowała w wyborach do Sejmu. Jako posłanka przykładała uwagę do praw uboższych warstw społecznych. Walczyła o równouprawnienie i sprawiedliwość wobec wszystkich obywateli. Jej aktywność polityczna była wyjątkowo widoczna, gdyż reprezentowała Polskę w Międzynarodowej Unii Parlamentarnej w Komisji Spraw Zagranicznych. W 1930 została skazana na pół roku więzienia za wystąpienie przeciwko Józefowi Piłsudskiemu. Nie bała się głośno wyrażać swoich opinii, nawet gdy mogły jej zagrażać. Podczas II wojny światowej zaangażowała się w działalność konspiracyjną. Została aresztowana przez gestapo w 1942 roku. Początkowo przetrzymywano ją na Pawiaku, a następnie w Berlinie, gdzie zmarła. Irenę pochowano w 1961 w Alei Zasłużonych na cmentarzu wojskowym na Powązkach w Warszawie. Dzięki swojej determinacji i niezłomnym ideom trwale wpłynęła na życie Polek i Polaków, dając przykład ile zmienić może jedna kobieta.
Zobacz także:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Sytuacja_kobiet_w_II_Rzeczypospolitej#Udzia%C5%82_kobiet_w_Sejmie_i_Senacie , https://pl.wikipedia.org/wiki/Irena_Kosmowska
https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/1657165,Irena-Kosmowska-poswiecila-sie-wsi
https://dzieje.pl/historie/materialy/irena-kosmowska-ziemianka-ktora-zostala-dzialaczka-ludowa
