nr 37, luty 2021

Rocznica odbudowy Dworu Artusa w Gdańsku

Jeden z najwspanialszych obiektów w Europie północnej, miejsce spotkań zamożnego patrycjatu, na wzór legendarnego Okrągłego Stołu rycerzy króla Artura, ważny ośrodek życia towarzyskiego i handlowego, dawna reprezentacyjna siedziba bractw kupieckich, czyli Ław.

Dwór Artusa jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych zabytków, ale również zabytkiem na Trakcie Królewskim w Gdańsku. Częścią Traktatu Królewskiego jest ulica Długi Targ, położony nieopodal historycznego portu nad rzeką Mołtawą, natomiast resztę ulica Długa. W skład obecnego Dworu Artusa wchodzą parter połączonych dwóch kamienic nazywanych Starym Domem Ławy, właściwy Dwór Artusa i Nowy Dom Ławy. Dwór Artusa „curia regis Artus” oznacza “królewski dwór Artusa”. Został wzniesiony w Gdańsku w latach 1348-1350, pojawiła się pierwszy raz w 1357 r. w miejskim zapisie o czynszu gruntowym. Inny dokument z 1358 r. określa go mianem „curia sancti Georgi” – „dwór św. Jerzego”, wymieniając przy tym podobne nadbałtyckie dwory w Toruniu, Chełmnie, Elblągu, Braniewie, Królewcu, Rewalu, Rydze i Stralsundzie. Dwór Artusa wzniosło Bractwo św. Jerzego, które skupiało tzw. junkrów (rycerzy) pochodzących z bogatych rodzin niemieckich. Budynek powstał dzięki ich własnym staraniom oraz finansowaniu. Bractwo od początku starało się zachowywać elitarność, żądało od swych członków szlacheckiego pochodzenia i takie same wymagania stawiało gościom Dworu Artusa. W Dworze nie brakowało rozrywek, jak np. maskarady, gry zręcznościowe, koncerty, sztuka cyrkowa. W czasie świąt wszyscy zbierali się na uroczysty posiłek. W kupieckim mieście Gdańsk Dwór był wybornym miejscem jej wymiany. Tu także podawano do wiadomości publicznej zarządzenia władz miejskich, tym sposobem Dwór Artusa przyjmował z czasem rolę oficjalnego domu kupieckiego.

Pierwsza wielka katastrofa budynku wydarzyła się w latach 1476 i 1477, kiedy spłonął doszczętnie pociągając za sobą liczne ofiary śmiertelne. Rada Miasta doceniając rolę Dworu Artusa w życiu publicznym, podjęła decyzję o odbudowie na koszt miasta. Po pożarze pierwszego obiektu w 1476 r., został odbudowany w stylu gotyckim w latach 1476- 1481. W latach 1616- 1617 Abraham van den Blocke przekształcił fasadę w stylu manieryzmu niderlandzkiego. W 1742 r. Dwór Artusa zaczął służyć jako giełda zbożowa (do 1914). W czasie wojny Dwór legł w gruzach.

Przed dworem można zobaczyć lwy z herbami Gdańska i figurkę Merkurego ( opiekuna handlu, kupców i złodziei). Przed Dworem można zobaczyć fontannę Neptuna, czyli rzymskiego boga wód. W Dworze Artusa oglądać można liczne dzieła sztuki, w które wyposażyły go zasiadające tu bractwa, a także największy w Europie, liczący prawie 11 m wysokości, renesansowy piec, składający się z 520 bogato zdobionych kafli. Dwór Artusa to obecnie siedziba Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, pełni także funkcje reprezentacyjne. Aktualnie to wyjątkowe wnętrze oglądamy jako częściową rekonstrukcję. Dotyczy to zarówno architektury jak i wyposażenia. Do wnętrza wróciły zachowane oryginalne zabytki, a brakujące są zastępowane rekonstrukcjami (elementy plastyczne) i wielkoformatowymi wydrukami (obrazy). Mają one dać wyobrażenie, jak wyglądało to wyjątkowe wnętrze w przeszłości.