nr 34, grudzień 2019

Mur Berliński

Mur berliński zwany był eufemistycznie w języku propagandy NRD antyfaszystowskim wałem ochronnym. Od 13 sierpnia 1961 do 9 listopada 1989 oddzielał Berlin Zachodni od Wschodniego i NRD.

23 maja 1949 ustanowiona została konstytucja nowego państwa niemieckiego, powstałego z połączenia trzech zachodnich stref okupacyjnych (Trizonia). Berlin Zachodni miał w przybliżeniu status kraju związkowego Niemiec (posiadał na przykład swoich przedstawicieli w Bundestagu). Berlin Wschodni został ogłoszony – formalnie nielegalnie, gdyż wbrew umowom pomiędzy państwami alianckimi – „stolicą NRD”. Plan budowy muru w Berlinie był tajemnicą rządu NRD. Robotnicy budowali go na polecenie kierownictwa Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec (SED) pod nadzorem policji i żołnierzy Narodowej Armii Ludowej. Często zbudowano tylko płoty lub zamurowano wejścia do domów mieszkalnych. W trakcie trwania budowy muru dochodziło wciąż do prób ucieczek, między innymi przez okna z domów stojących na granicy. Wkrótce zamurowano również okna w tych domach, a po przesiedleniu mieszkańców, domy te zburzono.

Mur Berliński padł w nocy z czwartku 9 listopada na piątek 10 listopada 1989, po przeszło 28 latach istnienia. Do otwarcia muru doprowadziły masowe demonstracje w okresie Wendezeit – czasu przemian – (tj. w przełomowym okresie friedliche Revolution – pokojowej rewolucji w NRD, jesienią 1989 roku) i żądania – w ówczesnej NRD – wolności podróżowania (otwarcia granic). 

Od końca lat 90. istnieje przy Bernauer Straße między dawnymi dzielnicami Wedding i Berlin-Mitte zespół poświęcony pamięci Muru Berlińskiego. Obejmuje on miejsce pamięci muru, centrum dokumentacji muru i Kaplicę Pojednania. 

Ścieżka Pamięci Muru Berlińskiego (Geschichtsmeile Berliner Mauer) jest stałą wystawą, przygotowaną w 4. językach. Składa się z 21. tablic informacyjnych. Znajduje się po śródmiejskiej stronie dawnego muru i zawiera zdjęcia oraz teksty upamiętniające zdarzenia, które zaszły w danym miejscu (np. informacje na temat udanych lub nieudanych ucieczek).

Mamy nadzieję, że chociaż fragment tego ważnego miejsca dla historii Europy i świata, udało się zwiedzić naszym Koleżankom i Kolegom, którzy uczestniczyli w tegorocznym szkolnym wyjeździe do obecnej stolicy Niemiec.